In Twente bevindt zich het oudste bevruchtingsstation voor zwarte bijen van Nederland. Een korte terugblik op de geschiedenis, de doelstelling, werkwijze en de teeltresultaten van 2022 in de Goudkamp Hezingen in Twente.
Tekst en foto's: Lütwich Asbreuk & Dick Kuper
Doelstelling en methoden om de zwarte bij te verbeteren
Onze basis volken zijn de landras bijen volken welke Lütwich ± 40 jaar geleden heeft geselecteerd uit de toen nog bestaande zwarte bijenvolken in Twente. Toen 15 jaar geleden bleek dat de raszuiverheid was gedaald tot gemiddeld onder de 50%, hebben we een plan opgevat deze achteruitgang te stoppen en een schema opgesteld om de raszuiverheid te verbeteren.
om de Europese zwarte bij te behouden.
Landelijke & regionale aandacht voor zwarte bijen
We hebben de laatste jaren veel promotie gemaakt voor de zwarte bij in Twente. Er verschenen een reportages in zowel Landleven als een landelijk dagblad. Daarnaast is er aandacht geweest van de regionale pers. Afgelopen voorjaar hebben we op het Landgoed Hoeve Springendal een landdag georganiseerd. Dit alles heeft tot een toename van in zwarte bijen geïnteresseerde imkers in Twente geleid.
Teelt & Werkwijze met lokale en geïmporteerde zwarte bijen
In de basis is de methode als volgt; ieder jaar kopen we in Zweden, Noorwegen en Duitsland enkele onbevruchte raszuivere koninginnen. Die worden vervolgens op één van onze bevruchtingsstations aangepaard met landras darrenvolken.
Deze -lokaal bevruchte- koninginnen voeren we in hetzelfde jaar in in een nieuw volk. Het jaar erna zetten we die volken in om door ons zelf geteelde landras koninginnen te bevruchten (de darren van deze raszuivere moer zijn ook raszuiver omdat zij uit onbevruchte eitjes komen).
De volken die hier het resultaat van zijn worden in het tweede jaar -en de daarop volgende jaren- gebruikt om dan weer de nieuw aangeschafte raszuivere koninginnen te bevruchten.
Bewaren regionale eigenschappen.
De nadruk bij deze werkwijze ligt op het verbeteren van de landras volkeren door ze met raszuivere darren aan te paren. We zijn niet uit op het vergroten van het aantal volken met geïmporteerde raszuivere koninginnen. Het bewaren van de regionale eigenschappen van onze landras volken staat voorop!
Al onze volken worden al 15 jaar
niet behandeld tegen welke ziekte of plaag dan ook.
Al onze volken worden al 15 jaar niet behandeld tegen welke ziekte of plaag dan ook. Ook het tellen of controleren van varoamijten heeft geen prioriteit. We nemen op dat vlak namelijk erg tegenstrijdige ontwikkelingen in de bijenvolken waar. Zo weten enkele volken al meerdere jaren te overleven met een zware mijt-bezetting. Daar tegenover staan volken met een lichte mijt-bezetting die dan weer niet overleven.
Selectie
Ieder jaar start met het selecteren van beste volken; die gaan als darrenvolk op het bevruchtingsstation fungeren. Daarbij geeft de sterkte van de volken de doorslag en dus niet de honing opbrengst of andere doorgaans bij selectie gebruikte eigenschappen. Zijn zulke eigenschappen wel bij in de geselecteerde volken aanwezig? Dan is dat mooi meegenomen!
Wat bij de geselecteerde volken wel opvalt is dat de sterkste landras volken ook vaak de hoogste honing opbrengst hebben. We halen alleen in het voorjaar honing af bij de sterkste volken. Midden mei gaan de honing bakken er weer op zodat de volken daarna op eigen honing kunnen overwinteren. Alleen bij kleine volkjes willen we nog wel eens licht bijvoeren.
Recente teeltresultaten en trends
Ontwikkeling in 2022
Het afgelopen jaar, dus na inwintering 2021, liet zien dat de ontwikkeling van de volken met de nieuwe raszuivere koninginnen achterbleef ten opzichte van die van de landras volken. Het bevruchtings-percentage van in Twente bevruchte raszuivere koninginnen (dat worden dus F1-volken) was in 2022 maximaal 50%, voor de landras koninginnen is dat meer dan 75%.
Ook in de ontwikkeling van de volken dit jaar zagen we dezelfde trend: het achter blijven van de F1-volken. Dit is afwijkend van eerdere jaren waar we een bevruchtings-percentage van wel 90 % hadden met de raszuiver koninginnen én een goede volksontwikkeling zagen.
Resultaten 2022: ingewinterde volkenVan de totaal 10 ras zuivere koninginnen waren er 6 bevrucht en hebben we er 5 ingewinterd.
Van de 25 landras-koniginnen die op ons bevruchtings station zijn geplaast zijn er 19 bevrucht. Daarvan hebben we zelf 10 volken ingewinterd, van de overige 9 is het ons niet bekend of ze succesvol zijn ingewinterd. Die zijn namelijk naar andere imkers gegaan.
In 2021 hebben we 5 raszuivere koninginnen geplaatst op Neeltje Jans. Van deze Apidea kastjes zijn er 4 zonder koningin teruggekomen en 1 met een koningin die niet was bevrucht. We vermoeden dat dit een gevolg was van de gebruikte darren roosters?
Het Twentse zwarte bijen teeltplan in schema
Volgend jaar ook zwarte bijen uit Twente?
Kijk t.z.t. voor data voor overlarven en het aanleveren van bevruchtingskastjes
op de pagina van de teeltgroep Twente..